Buong Panayam kay Prof. Jose Maria Sison
Punong Pampulitikang Konsultant ng NDFP
Ni Voltaire Tupaz
Rappler, Hunyo 22, 2013
VT: Magandang umaga, Ka Joma. Ito po si Voltaire Tupaz, isang mamamahayag mula sa Rappler.com – isang social network na pambalitaan sa PH. Maaari bang magtanong ng ilang katanungan? Kinapanayam ng Rappler kamakailan ang punong negosyador ng gubyerno na si Alexander Padilla. Ayon sa kanya, nais ninyo ng kapayapaan pero ayaw ng pamunuan ng PKP sa PH. Ang komentaryo nyo po?
JMS. Hangad ng PKP, BHB at ng NDFP ang isang makatarungang kapayapaan at nais nitong sumulong ang negosasyong pangkapayapaan alinsunod sa The Hague Joint Declaration (Magkasamang Deklarasyon sa The Hague) bilang balangkas na kasunduan at sa lahat na mga kasunod na kasunduan.
Naninindigan silang sa prinsipyo ay nagpapatuloy ang negosasyong pangkapayapaan dahil wala namang panig ang naghahapag ng pormal na abiso ng terminasyon sa kabilang panig. Gayunpaman, ang panig ng GPH ang paulit-ulit na nag-anunsyo sa midya mula pa noong Abril na kinitil na nito ang negosasyong pangkapayapaan sa NDFP.
Muling idiniin ng pamunuan ng PKP kamakailan ang tiwala at suporta nito sa Negotiating Panel ng NDFP kung saan si Luis Jalandoni ang Tagapangulo at ako naman ang Punong Pampulitikang Konsultant. Nagmamagaling ang sinuman sa GPH na sila ang magtakda ng relasyon ng pamunuan ng PKP sa Pilipinas sa Negotiating Panel ng NDFP.
VT: Ipinapalagay din ni Padilla na hindi matatapos ang prosesong pangkapayapaan, “na isa itong prosesong hindi naman talaga naglalayon ng kapayapaan kundi para ipagpatuloy ang digmaan (at para sa kanila) para makakuha ng mga konsesyon.” Sa panig ng social media, taglay din ng mamamayan ang parehong sentimyento. Paano ninyo haharapin ang persepsyong itong nagmumula sa isang henerasyon na hindi naman pamilyar sa pasikut-sikot ng usapng pangkapayapaan?
JMS: Ang totoo, ang GPH ang ayaw na magpatuloy ang negosasyong pangkapayapaan. Hindi maaaring obligahin ng NDFP ang GPH na bumalik sa pakikipagnegosasyon. Kung gera lamang ang gusto ng GPH sa ilalim ng Oplan Bayanihan na dinisenyo ng US, walang pagpipilian ang mga rebolusyonaryong pwersa at mamamayan kundi ang ipagtanggol ang kanilang sarili at gapiin ang kanilang kaaway.
VT: Siguro ang pinakamatindi nang reaksyong nakalap namin ay yaong may kinalaman sa paggamit ng pasabog – sa mga insidente kamakailan na kumitil sa mga pulis at sundalo. Sa pagtalikod na rin ng Partido sa paggamit ng Booby traps dahil kontra-produktibo ito, tingin mo ba panahon na para suriin kung kailangan ng BHB na ipagpatuloy ang paggamit ng mga command detonated na pasabog? May mga ulat na biktimang sibilyan, o kung hindi, nanganganib na masaktan ang mga hindi mandirigma (i.e., kung pinasabog sa mga haywey, kalsada)
JMS: Hindi nilalabag ng BHB ang Ottawa Treaty at mga protokol nito dahil sa paggamit ng mga command-detonated land mines. Sa usaping ito, ang NDFP ay pinapayuhan ng International Legal Advisory Team (Internasyunal na Pangkat para sa mga Payong Ligal) na binubuo ng mga prominenteng abugado na eksperto sa internasyunal na batas. Inirereklamo mo ang command-detonated na mga pasabog. Subalit hindi ka naman nagrereklamo sa pambobomba mula sa himpapawid at panganganyon na monopolisado ng AFP at walang patumanggang pumapatay ng tao.
VT: Ang tunggalian ay labanan din ng puso at isip. Kumakalat ang kwento ng ina ng isa sa mga biktima ng pasabog na isang kwento na umaarok sa interes ng mga tao: Evelyn Pinated, ina ng napaslang na drayber ng sasakyan ng SAF na si PO2 Elmark Rodney Pinated na nagsabing pinatay ng mga “demonyo” ang kanyang anak at gusto niya silang mapulbos. “Dapat ihinto (ng BHB) ang mga walang kabuluhang patayan. Pinapatay nila yaong mga nagsisilbi sa mamamayan.” Kakasal lamang ni Elmark sa kanyang kasintahan noong Oktubre 8. Huli niya itong nakausap sa cellphone noong Mayo 20, noong kaarawan niya, nang batiin siya nito. Ano ang mensahe mo sa inang ito na naghihinagpis?
JMS: Ang mensahe ko sa sinumang tunay at posibleng magrereklamo laban sa BHB ay iharap nila ang reklamo sa seksyon ng NDFP sa Joint Monitoring Committee [Magkasamang Komite sa Pagmomonitor] (sa ilalim ng Comprehensive Agreement of Respect for Human Rights and International Humanitarian Law (CARHRIHL)) o direktang lumapit sa demokratikong gubyernong bayan, sa partikular sa tagausig ng bayan at sa hukumang bayan.
Gumagawa ng napakaraming krimen ang mga upisyal at tauhan ng AFP, PNP at mga pwersang paramilitar laban sa mamamayan ayon sa maraming biktima at mga pamilya, sa seksyon ng JMC ng NDFP at mga lokal at internasyunal na organisasyon sa karapatang-tao. Dapat mo ring kumprontahin ang GPH hinggil sa mga krimeng ito na ginagawa ng armadong tauhan nito.
VT: Nangangahulugan ba ito na wala nang pistoks sa ilalim ng gubyernong Aquino? Ano ang magbubunsod sa inyo para muli silang kausapin sa kapakanan ng kapayapaan?
JMS: Ang kawalan ng pormal na abiso ng terminasyon ng pistoks mula sa GPH para sa NDFP ay maaaring mangahulugan ng isa o dalawang bagay: ang kahambugan ng GPH at ang paglapastangan sa JASIG o ang pagbibigay ng GPH ng puwang sa sarili nito na muling ituloy ang pormal na usapan sang-ayon sa desisyon nito sa hinaharap. Kikilalanin ng NDFP ang anumang tanda o paglapit ng GPH o ng rehimeng Aquino para muling ituloy ang mga pormal na pag-uusap. Wala namang inaasahan ang NDFP sa GPH kundi ang pagtalima sa mga umiiral na mga kasunduan at ng pagkakaroon ng hangaring isulong ang negosasyon.
VT: Ani Padilla: “may palagiang takot sa bahagi ko na ang mga susunod na andana ng mga lider ay hindi magiging bukas sa talakayan o negosasyon. Kung tatawagin ko–utak pulbura.” Ano ang tingin mo sa pesimismong ito?
JMS: Ang GPH o ang rehimeng Aquino ang dapat nitong sisihin kung wala itong maihapag na posibilidad kundi ang pagpapatuloy at pagpapaigting ng gera sibil. Dapat nitong makita na bukas pa ang daan para sa negosasyong pangkapayapaan.
VT: Ang ispesyal na ulat ay nakatakdang ilabas ngayong araw, Linggo. Anu’t anuman, isa mga nakapanayam, si Judge Sol Santos, Jr. ng Philippine Campaign to Ban Landmines, ay nagmungkahi ng isang posibleng hakbang para sa pagbubuo ng tiwala para maipagpatuloy ang usapan: ng isang moratoryum o tantyadong pagbabawas ng BHB ng paggamit ng command-detonated na mga pasabog ay maaaring tuwangan ng isang bagay na kasing singnipikante (halimbawa ng isang moratoryum o tantyadong pagbabawas ng AFP ng paggamit ng panganganyon at/o pambobomba) sa panig ng GPH (i.e., kasunduan kahit sa relatibong “maliit na bagay” ng paggamit ng sandata). T: 2) Pupwede kaya ito? ; 2) Maaari bang maging bukas/pag-aralan ng PKP/BHB/NDFP ang panukala?
JMS: Malaon nang ipinanukala ng NDFP sa GRP mula pa noong 2005 na magkaroon ng kasunduan sa tigil-putukan at alyansa batay sa isang pangkalahatang deklarasyon ng komun na layunin para makamit ang ganap na independensya, demokrasya at pag-unlad ng ekonomya sa pamamagitan ng pambansang industriyalisasyon at reporma sa lupa. Ang kasunduang ito ay pwedeng magawa habang patuloy na tinatalakay sa negosasyong pangkapayapaan ang nalalabing tatlong bagay sa substantibong adyenda.
Kung mayroong ganitong kasunduan, mahihinto ang armadong tunggalian at di na kakailanganin pa ang mga pasabog, pambobomba at panganganyon o ng anumang uri pa ng sandata. Habang mayroon pang armadong tunggalian, kailangan ng BHB ang mga pasabog upang hadlangan ang AFP at PNP na madaling makubkob ang teritoryo ng demokratikong gubyernong bayan. Sandata ng karaniwang tao ang mga pasabog. Ang pambobomba at panganganyon ay sandata ng mga nang-aapi sa mamamayan.
Marami nang naisulat mismo si Soliman Santos na hindi ipinagbabawal ng Ottawa Treaty hinggil sa mga pasabog ang mga command-detonated land mines. Hindi rin ito ipinagbabawal ng CARHRIHL. At ang demokratikong gubyernong bayan (DGB) at ang mga rebolusyonaryong pwersa nito ay hindi saklaw ng mga batas ng GPH.###
